براي تشخيص اينکه نوجوان تان مبتلا به اختلال بيش فعالي هست يا خير، مي بايست علايم متعددي از بيش فعالي و تکانشي بودن و يا بي توجهي و يا هر دو به مدت 6 ماه يا بيشتر مشاهده شود.
علاوه بر اين، لازم است علايم در دو يا بيشتر از دو موقعيت (مثلا خانه و مدرسه) اتفاق بيفتد.
نکته ي جالب توجه آن است که ممکن است نوجوان شما در اولين برخورد در مطب روانشناس، هيچ يک از علايم را نشان ندهد و به همين دليل مشاهدات دقيق شما به عنوان والدين و يا معلم بسيار تعيين کننده است.
در ادامه با پاسخ هاي بله يا خير، چک ليست بيش فعالي را تکميل نماييد و هنگام مراجعه به روانشناس آن را همراه داشته باشيد.
تکانشي بدون
اغلب قبل ازاينکه سوال کامل پرسيده شود پاسخ مي دهد. بلي خير
اغلب حرف ديگران را قطع مي کند. بلي خير
اغلب به سختي نوبت را رعايت مي کند يا در صف مي ايستد. بلي خير
بيش فعالي
اغلب بيش از حد حرف مي زند. بلي خير
اغلب وقتي که نشسته دست و پايش را تکان مي دهد و در جايش آرام نمي گيرد. بلي خير
اغلب در آرام بازي کردن مشکل دارد. بلي خير
اغلب در موقعيت هايي که لازم است آرام بنشيند، جاي خود را ترک مي کند. بلي خير
اغلب بيش از حد بالا و پايين مي پرد و يا مي دود. بلي خير
اغلب به نظر مي رسد در حال حرکت است. بلي خير
بي توجهي
اغلب قادر به توجه کردن به جزييات نيست و بخاطر بي دقتي اشتباه مي کند. بلي خير
اغلب در کام کردن ک تکليف و تمرکز برآن مشکل دارد. بلي خير
اغلب در موقعيت هاي روزمره فراموشکار است. بلي خير
اغلب به آساني حواسش پرت مي شود. بلي خير
اغلب به نظر مي رسد که به حرف ها يا دستورات ديگان گوش نمي دهد. بلي خير
15) اغلب در سازمان دهي تکاليف وفعاليت ها مشکل دارد. بلي خير
فعاليت هايي که نيازمند تمرکز ذهني طولاني هستند را دوست ندارد يا از آن ها اجتناب مي کند.
بلي خير
اغلب وسايلش را گم مي کند. بلي خير
18) اغلب نمي تواند بر اساس دستورالعمل پيش رود. بلي خير
آيا علايم فوق به مدت 6 ماه يا بيشتر وجود دارند؟
آيا اين رفتارها باعث ايجاد مشکل يا اختلال شده است؟
آيا اين رفتارها در بيش از يک موقعيت وجود دارند؟
آيا اين علايم قبل از سن 7 سالگي وجود داشته اند؟
اگر پاسخ تان در 6 مورد و يا بيشتر از موارد بالا بله است و به هر چهار سوال بالا جواب بله داده ايد، توصيه مي شود با يک متخصص م کنيد تا بيش فعالي نوجوان تان دقيق تر بررسي شود.
جديدترين روش هاي درمان بيش فعالي
بيش فعالي در اغلب موارد يک اختلال طولاني مدت است که تا پايان عمر ادامه پيدا مي کند و دلايل زيستي زيادي در پيدايش آن دخيل اند.
فرد بيش فعال، نشانگان بيش فعالي را در دوران کودکي و تا قبل از سن 7 سالگي نيز داشته است.
با ورود به دوران بلوغ و تجربه نشانگان بلوغ، برخي از نوجوانان ممکن است علايم بيش فعالي را به طور کلي ترک کنند.
اما در اکثر موارد اين اختلال در دوران بلوغ، وخيم تر مي شود و نياز به درمان را ضروري تر مي کند.
به دليل تنوع مشکلات مروبط به اين اين اختلال، مسلما امکان آن که يک نوع درمان به تنهايي بتواند تمامي اامات درماني را برآورده کند، وجود ندارد.
به همين دليل متخصصان، اغلب راهبردهاي درماني متععدي را ترکيب مي کنند تا هريک جنبه ي متفاوتي از مشکلات رواني- اجتماعي نوجوان را مدنظر قرار دهند.
هيچ يک از اين مداخلات نبايد به عنوان شفادهنده در نظر گرفته شوند بلکه ارزش آن ها در کاهش سطح علايم اختلال و مشکلات رفتاري و هيجاني مرتبط با آن است.
وقتي هر يک از اين درمان ها متوقف شوند، اغلب علايم اختلال به سطح پيش از درمان بر مي گيرند و بايد گفت رمز اثربخشي هر مداخله، در تداوم آن به صورت طولاني مدت است.
1. دارو درماني
در صورتي که بيش فعالي به صورت قطعي تشخيص داده شود، پزشک به منظور کنترل علايم، دارو تجويز خواهد کرد.
در فراتحليل انجام شده توسط عابدي و همکاران (1391)، محققان به مقايسه ميزان تاثير درمان هاي دارويي، روانشناختي و آموزشي بر کاهش علايم اختلال بيش فعالي- نقص توجه پرداختند.
يافته هاي پژوهش نشان دهنده ي آن بود که ميزان اثرگذاري مداخلات روانشناختي برکاهش نشانه هاي کلي اختلال نقص توجه .
بيش فعالي 54/0، بر علايم نقص توجه 48/0، بر بيش فعالي 59/0 و همچنين ميزان اندازه اثر درمان هاي دارويي نسبت به مداخلات روانشناختي بسيار بيشتر و برابر با عدد 76/0 مي باشد.
2.درمان هاي رفتاري
به عنوان يک نوجوان بيش فعال، والد و يا مربي اي که با نوجوانان بيش فعال سر وکار داريد، لازم است بدانيد، مديريت نشانگان بيش فعالي، نيازمند “برنامه ريزي ويژه” است.
به عبارت ديگر فرزند شما به برنامه هاي رايج مدرسه و خانه پاسخ خوبي نخواهد داد و لازم است براي او برنامه ي ويژه اي داشته باشيد.
به منظور کاهش نقص توجه در اين افراد، لازم است محرک هاي محيطي به حداقل برسد.
نوجوان بيش فعال نيازمند آن است که محيط يادگيري، کلاس درس، اتاق و نيمکتش تاحد ممکن خلوت و عاري از شلوغي باشد
در کنار کنترل محرک هاي محيطي، لازم است برخي مهارت هاي پايه مانند برنامه ريزي و سازمان دهي کارهايي مانند انجام تکاليف کلاسي را به طور حساب شده به او آموزش دهيد.
باتوجه به پايين بودن دامنه ي توجه در اين افراد، لازم است معلم، با در نظر گرفتن تفاوت هاي فردي، زمان بندي هاي خاصي را براي نوجوان بيش فعال در نظر بگيرد.
به عنوان مثال، او مي تواند بعد از 15 دقيقه فعاليت کلاسي، جايزه اي مثل رفتن در حيات مدرسه و دويدن دريافت کند و يا در فعاليت هاي حرکتي مانند نماينده کلاس شدن، دخالت داده شود تا بي قراري اش در جهت مثبت سوق داده شود.
از چک ليست رفتاري روزانه استفاده کنيد. براي مديريت رفتار فرد بيش فعال لازم است انتظارات خود را به طور واضح و شفاف بيان کنيد و براي عيني کردن نتايج، از يک چک ليست استفاده کنيد.
مثلا مي توانيد به نوجوان آموزش دهيد تا اهداف امروز خود را روي کاغذ بنويسد، براي هر کدام جايزه اي در نظر بگيرد و گام هاي لازم براي انجام ان را يادداشت کند.
سپس در پايان روز، در صورت موفقيت به خود جايزه دهد.
فراموش نکنيد تشويق هاي کلامي و غير کلامي شما نيز در موفقيت او نقش به سزايي خواهد داشت.
باتوجه به بحران هاي دوره ي بلوغ، بي قراري دروني و تشويش ذهني نوجوان بيشتر خواهد شد و اين مساله خطر عود نشانگان نقص توجه و بيش فعالي را به دنبال دارد.
بنابراين با فرزندتان گفت و گو کنيد تا از حمايت هاي يک مشاور يا روانشناس در مدرسه بهره ببرد.
درباره این سایت